آهوی ایرانی
غزال ایرانی نام علمی:
Gazella subgutturosa نوعی آهوی بومی آسیای
میانه و جنوب غربی آسیاست. گونه‌ای است از تیرهٔ
گاویان و راستهٔ جفت‌سم‌سانان
با بدن قهوه‌ای روشن که به سمت شکم تیره‌تر می‌شود و نواحی
زیرین بدن آن سفید و دم آن سیاه است.
این حیوان در صحرای گبی، بلوچستان
پاکستان، جنوب شرق ترکیه، شمال آذربایجان و بخش‌هایی از ایران،
عراق و افغانستان زندگی می‌کند.بزرگترین زیستگاه آهوی
ایرانی درپناهگاه حیات وحش موته (استان اصفهان شهرستان میمه)
می باشد.زیر گردن جنس نر این حیوان در فصل باد کرده و
برآمدگی مشخصی پیدا می‌کند و به همین دلیل به
آهوی گواتردار نیز معروف شده‌است. غزال ایرانی مثل دیگر
آهوها سرعت بالایی دارد اما برخلاف غزال‌های دیگر بدون
جهش می‌دود. به طور تاریخی مهمترین دشمن طبیعی
این جانور یوزپلنگ بوده‌است که اکنون فقط در بخش‌هایی از
ایران باقی‌مانده‌است.
غزال ایرانی در کنار جبیر یکی از دو
گونه آهو (یا غزال) است که در ایران زندگی می‌کند (آهوی
کوهی تنها در جزیره فارور حضور دارد). تفاوت اصلی آهو با جبیر
اینست که جنس ماده آهو شاخ ندارد اما در جبیر هر دو جنس شاخ دارند.
همچنین جبیر کمی کوچکتر و لاغرتر است و زیستگاه‌های
خشکتر و بیابانی‌تر را انتخاب می‌کند.
آهوها حیواناتی اجتماعی هستند و به‌صورت گروهی
زندگی می‌کنند. در تابستان، گروه‌های آنها کوچک و شامل 2 تا 5
آهوست. اما در زمستان تعداد آهوهای هر دسته افزایش می‌یابد
و دسته‌های آهو در فصل زمستان روزانه 10 تا 30 کیلومتر راه می‌روند؛
ولی این مسافت در تابستان تا یک دهم این میزان کاهش
می یابد
ازآن‌جا که آهوها در مناطق خشک زندگی می‌کنند که منابع
آبی محدود است، بیشتر آب مورد نیاز خود را از طریق گیاهان
به‌دست می‌آورند. محققان به‌طور غیر منتظره‌اي دریافتند آهوهایی
که در وضعیت سخت و خشک کویری مانند خشک سالی قرار گرفته‌اند،
ذخیره‌ی چربی بیش‌تری در مغز خود دارند.این
موضوع نشان می‌دهد به احتمال زیاد آهوها این چربی را برای
این ذخیره می‌کنند که مغز آنها هنگام کم آبی و کم غذایی،
دچار کاهش فعالیت‌های سوخت و سازی (متابولیک) نشود
آهو دونده سریعی است و در صورت لزوم می‌تواند با
سرعت حدود 80 کیلومتر بر ساعت از دست شکارچیان ماهری چون یوز
و گرگ و دیگر طعمه‌خواران فرار کند. اما مشکل اینجاست که این
سرعت را تنها برای مدت کوتاهی می‌تواند حفظ کند و پس از آن خسته
شده و از دویدن باز می‌ماند. متاسفانه شکارچیان هم از این
نقطه ضعف آهو سوء استفاده کرده و با وسایل نقلیه موتوری مانند
جیپ و موتورسیکلت به دنبال آن می‌روند. حیوان بیچاره
شاید بتواند از چنگال گرگ‌ها و یوز جان سالم بدر برد اما توان رقابت
با موتور شکارچیان را ندارد.
پناهگاه حیات وحش موته
با وسعت ۲۰۵ هزار هکتار
در شمال غربی استان اصفهان، شمال میمه و جنوب غربی شهرستان دلیجان
قرار دارد. پناهگاه حیات وحش موته در مابین شهرستان شاهین‌شهر و
میمه، شهرستان محلات ،جنوب شهر نیم ور و شهرستان گلپایگان قرار
دارد. حدود ۵٬۰۰۰
راس آهو در منطقه حفاظت‌شده موته زندگی می‌کنند. از این روی
از این منطقه حفاظت‌شده به عنوان مهمترین پناهگاه آهوی ایرانی
یاد می‌شود.