مشاهیر ایران

ابوالقاسم غفاری،برجسته‌ترین دانشمند ایرانی در صنعت فضایی

ابوالقاسم غفاری در ۱۲۸۶ خورشیدی در تهران دیده به جهان گشود. او به دلیل اشتیاق و علاقه فراوان به علوم ریاضی پس از گذراندن مراحل مقدماتی در مدرسه دارالفنون برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و در ۱۹۳۶ میلادی موفق به دریافت دکتری ریاضیات و فیزیک از دانشگاه سوربن شد.

او پس از سال‌ها پژوهش در حوزه علوم ریاضی و فیزیک و همچنین با همکاری آلبرت انیشتین در مرکز مطالعات پیشرفته‌ پرینستون در نیوجرسی آمریکا، برجسته‌ترین پژوهش‌ها را درباره نظریه وحدت میدان و الکترومغناطیس ارایه داد.

غفاری،‌ در ۱۳۳۱ خورشیدی به ایران بازگشت و در دانشکده علوم دانشگاه تهران به تدریس معادلات دیفرانسیل پرداخت اما چون شرایط را برای تحقیق و پژوهش مناسب ندید، پس از چهار سال دوباره به آمریکا بازگشت.

غفاری پس از تشکیل ناسا در ۱۹۵۸ میلادی و آشنایی با هیو درایدن معاون ناسا، برای برنامه مسیریابی آپولو به ناسا دعوت شد و به انجام محاسبات مربوط به مسیر انتقال کپسول حامل انسان به مدار ماه‌ پرداخت. وی در مرکز پرواز فضایی گودارد ناسا با استفاده از ریاضی، درباره فن‌آوری‌های مختلف بهینه‌سازی مشکلات مسیر بین زمین و ماه تحقیق ‌کرد.

او در ارتباط با سال هایی که در ناسا کار می کرد، می‌گوید: ۲ سال اولیه فعالیت‌های من در ناسا در زمینۀ مشاوره بود و بعد از آن به پروژۀ آپولو انتقال یافتم... وظیفۀ ما در آپولو، تعیین مسیر فضاپیما در جریان سفر به ماه بود تا فضاپیما بتواند در کوتاه‌ترین زمان، حداکثر فعالیت را انجام دهد یا اگر اشتباهاتی در مسیر رخ می‌داد، آنها را اصلاح می‌کردیم. ما از ابتدای پروژه و از ماموریت آپولوی یک در ناسا استخدام شدیم. پرتاب‌های اولیه تا آپولوی ۱۱ همگی آزمایشی بودند تا بالاخره آپولو ۱۱ موفق شد بر سطح ماه فرود بیاید.

غفاری در ۱۳۴۸ خورشیدی به پاس خدماتش در جریان ماموریت آپولوی ۱۱ مدال افتخار دریافت کرد و در ۱۳۵۱ خورشیدی، سه سال پس از انجام موفقیت‌آمیز برنامه‌ آپولو و بازگشت نخستین فضانوردان از کره ماه از ناسا بازنشسته شد و تحقیقات خود را در زمینه داینامیک‌های ستاره‌ای و کنترل ماموریت‌های میان سیاره‌ای ادامه داد.

از پروفسور غفاری بیش از ۵۰ اثر تحقیقاتی در زمینه ریاضیات نظری و عملی در آمریکا، انگلیس و فرانسه سه کتاب مهم دیگر نیز به یادگار مانده که به‌ عنوان کتاب‌های درسی در دانشگاه‌های این کشورها تدریس می‌شود. یکی از آثار او که به نام روش هودوگراف در دینامیک گازها که در ۱۳۲۹ خورشیدی نوشته شده به‌ عنوان یک اثر ارزشمند جهانی در بولتن جامعه ریاضیدانان آمریکا، مجله مسایل ریاضی، نامه ریاضیات، نامه مکانیک عملی و فصلنامه دانشجویان ریاضی هند توصیه شده است.

ابوالقاسم غفاری در ۱۴ آبان ۱۳۹۲ خورشیدی در آمریکا درگذشت