شوکا گوزن مينياتوري ايراني
منبع سايت ميزان
حيات گوزنها در شمال ايران قدمتي طولاني دارد و روزگاري در گستره وسيعي از مناطق جنگلي جنوب درياي خزر در استانهاي گيلان، مازندران، گلستان و آذربايجان شرقي زندگي ميکرده اند.
تعداد بسيار کمي (حدود 20 الي 30) شوکا در منطقه حفاظت شده بوزين و مره خيل در استان کرمانشاه زندگي ميکنند. همچنين جمعيت اندکي از شوکا در جنگلهاي منطقه ارسباران باقيمانده اند.
شوکا (گوزن مينياتوري) کوچکترين گونه گوزن کشوربه شمار ميرود. شوکا با رنگ بدن تقريبا قهوهاي و نوک موهاي روشن حدود 15 کيلوگرم وزن دارد.
ويژگيهاي ظاهري: طول بدن 100 تا 140 سانتيمتر و طول دم 1 تا 3 سانتيمتر. ارتفاع بدن 60 تا 80 سانتيمترو وزن 15 تا 25 کيلوگرم است. داراي جثهاي کوچک، پاهايي بلندتر از دست ها، بدني قوزدار و دمي نامشخص، بدن پوشيده از موهاي کوتاه قهوهاي متمايل به قرمز در تابستان و موهايي بلند و متمايل به خاکستري در زمستان است. داراي شاخهاي بلند با 3 تا 5 شاخک است. شاخها در پاييز ميافتد و در بهار کامل ميشود. طول شاخها بين 15 تا 23 سانتيمتر و فاصله بين دو شاخ بين 7 تا 13 سانتي متر است.
ويژگيهاي زيستي: هم در روز و هم در شب فعال هستند. در تابستان زندگي منفرد دارند و براي خود قلمرو تشکيل ميدهند. تنها در زمستان گروههايي کوچکي تشکيل ميدهند. گياهخوار و نشخوار کننده اند، حس بويايي، شنوايي و بينايي قوي دارند وبه خوبي شنا ميکنند. در هنگام احساس خطر پرشهاي بلندي ميکنند اما در حالت عادي در زيستگاه خود بسيار بي حرکت هستند.
جوانه هاي درختان و درختچه ها و برگهاي جوان آنها در جنگل هاي انبوه غذاي ترجيحي اوست.
طول عمر شوکاها در شرايط طبيعي حدود 10 تا 15 سال است. طعمه خواران طبيعي اين گونه در ايران شامل گرگ، پلنگ، پرندگان شکاري و گربه جنگلي است.
زيستگاه و فراواني: غالبا مناطق جنگلي جوان و يا نسبتا انبوه و يا جنگلهاي بين دشت و مناطق کوهستاني را ترجيح ميدهد. در ايران زيستگاه اصلي اين گونه در جنگلها متراکم هيرکاني، جنگلهاي ارسباران و جنگلهاي غرب ايران است.
ارزشها: داراي ارزشهاي بومشناختي، زيبايي شناختي، مطالعاتي – تحقيقاتي، ارزشهاي ژنتيکي، اکوتوريستي و اقتصادي است.
وضعيت حفاظت: شوکا بر اساس قوانين سازمان حفاظت محيط زيست در زمره گونههاي حمايت شده قلمداد شده است.